ELAUSYS JA-KNX gateway

De ELAUSYS JA-KNX gateway maakt communicatie mogelijk tussen Jablotron 100 alarmsystemen en KNX-installaties. KNX is dè standaard voor bedrade domotica en gebouwautomatisering. Het wordt in heel veel (kantoor)gebouwen, grote complexen maar ook in woonhuizen, toegepast en staat bekend om de hoge betrouwbaarheid.
Door Jablotron 100 met KNX te koppelen krijgt de KNX-installatie toegang tot alle beschikbare informatie. Het kan, andersom, ook het alarm-systeem inschakelen of Jablotron uitgangen schakelen. Dat biedt interessante mogelijkheden. Jablotron sensoren op ramen kunnen dan gebruikt worden om bijvoorbeeld airco’s of verwarming
(uit) te schakelen bij geopende ramen.

Alternatieven

Er zijn alternatieven om een dergelijke koppeling te realiseren. Jablotron kan ook in Home Assistent (HA) geïntegreerd worden en HA kan op zijn beurt eenvoudig informatie met KNX uitwisselen.
Dat heb ik overwogen, maar uiteindelijk niet gedaan. Zo’n alternatief is als het ware een configureerbare gateway – man in the middle - waarbij steeds de Jablotron- en KNX-zijde onderhouden moet worden. Daarnaast hebben Jablotron en KNX bewezen betrouwbaarheid, waarbij HA een dergelijk trackrecord nog niet heeft.

Hardware-installatie

ELAUSYS beloofd naadloze integratie, en voor de software is dat helemaal waar. Echter voor de hardware is dat anders. De interface heeft geen directe toegang tot de Jablotron-bus en daarom wordt er een tussenstap gevolgd; De KNX-interface communiceert naar RS485 om vervolgens met behulp van de JA-121T (RS485 interface) aan de Jablotron 100 gekoppeld te worden. Dat betekent dat je dus ook altijd een JA-121T - waarvoor ik geen andere toepassing had - nodig hebt, waardoor de benodigde investering ongeveer verdubbeld. Gelukkig is de aansluiting tussen de ELAUSYS KNX-interface en de JA-121T
eenvoudig te realiseren met vier draadjes. Er zijn geen afsluitweerstanden nodig.
Omdat de interface uiteindelijk aan de Jablotron-bus wordt gekoppeld, biedt dat dezelfde flexibiliteit als de aansluiting van andere bus-componenten. De KNX-interface hoeft dus niet fysiek in de centrale geplaats te zijn, maar ‘ergens’ waar de KNX- en Jablotron-bussen beschikbaar zijn. Ik had in het ontwerp al met de koppeling rekening
gehouden en heb de interface wel in de centrale geplaatst.
De KNX-aansluiting is standaard uitgevoerd met de bekende Rood/Zwarte KNX-connector.

Software-installatie

De software-installatie is erg eenvoudig. In de Jablotron-omgeving hoeft enkel de JA-121T aan de apparatenlijst toegevoegd te worden. De gateway hoeft verder niet geconfigureerd te worden.
Aan de KNX-kant wordt in ETS – dat is de KNX configuratie software – de interface direct herkent en kan het configuratiebestand on-line opgehaald worden. De interface is nu klaar voor gebruik.

Apparaat status
De interface kan de status van 96 apparaten zoals PIR-sensoren of raam-contacten rapporteren. In de software worden apparaten overigens als ‘Zone’ aangeduid. Ieder apparaat is binnen KNX beschikbaar als groep object met switch-status die ‘On’ of ‘Off’
kan zijn. Uiteraard zijn deze enkel leesbaar.
Wat jammer is, is dat de informatie niet real-time beschikbaar is. De centrale zet dergelijke informatie niet zelf op de bus, dus de interface moet steeds alle informatie cyclus ophalen. Afhankelijk het opvraagrondje kan het 3 tot 20 seconden duren, voordat de status bijgewerkt is. Dat is prima voor de status van een geopend raam, maar irritant als je bijvoorbeeld de verlichting wilt inschakelen als een deur geopend wordt.
Dit kan worden opgelost door de apparaat-status in Jablotorn naar een PG door te sturen, waarvan wel direct de status van wordt bijgewerkt.

PG’s

De PG in-/uitgangen van de Jablotron centrale kunnen via twee KNX groep objecten (switches) gelezen en geschreven worden. Dit werkt direct met een kleine vertraging van ongeveer een seconde.
Het aantal PG’s is tot 32 beperkt.

Alarm

Via KNX kunnen alarm-zone’s in- of uitgeschakeld, en diverse soorten alarmen getriggerd worden. Dat gebruik ik overigens (nog) niet.

Ervaring

We hebben de ELAUSYS Jablotron/KNX-koppeling nu ruim een half jaar actief. Wat vooral opvalt, is dat de interface niet opvalt en gewoon betrouwbar z’n werk doet.
We gebruiken de interface voor statusmeldingen en voor de aansturing van verlichting. Daarbij hebben we geen enkele misser gehad.